استاندارد آسانسور: هرچه لازم است بدانید

به دلیل حوادث متعدد مربوط به آسانسور، استاندارد آسانسور از سال 1377 تلاش‌های زیادی برای تدوین استاندارد ملی صورت گرفت. از سال 1383 استانداردسازی آسانسور الزامی شد. به موجب این استاندارد و قوانین ساختمان، مالکین موظف‌اند برای تمامی آسانسورها گواهی استاندارد آسانسور اخذ کنند. در این مقاله تمامی اطلاعات لازم برای اخذ استاندارد اسانسور را با شما در میان می‌گذاریم.

استاندارد آسانسور (انواع)

با مروری بر تاریخچه آسانسور در ایران متوجه می‌شویم که استاندارد آسانسور از ابتدا اجباری نبوده است و این استاندارد در دهه 70 شمسی تدوین شده است. به طور کلی دو نوع استاندارد آسانسور وجود دارد که هر مدیر ساختمان یا مالکی موظف به اخذ آن است. استاندارد اولیه آسانسور و استاندارد ادواری آسانسور.

قانون موظف می‌دارد که مالکین برای گرفتن پایان کار ساختمان خود نیاز دارند که گواهی استاندارد آسانسور اخذ کنند. این گواهی استاندارد آسانسور استاندارد اولیه آسانسور نامیده می‌شود.

بنابراین نوع اول استاندارد آسانسور، استاندارد اولیه آسانسور است. نوع دیگری استاندارد آسانسور وجود دارد، نام این استاندارد، استاندارد ادواری آسانسور است.
پس از اخذ استاندارد اولیه آسانسور، برای اینکه مطمئن باشید که آسانسور شما استاندارد است، باید به‌طور سالانه گواهی استاندارد ادواری آسانسور را اخذ کنید.

برای اطلاعات کامل‌تری در خصوص استاندارد آسانسور و نحوه اخذ آن می‌توانید مقاله انواع استاندارد آسانسور و نحوه اخذ آن را بخوانید.

اخذ استاندارد آسانسور چقدر طول می‌کشد؟

گرفتن استاندارد آسانسور ممکن است زمان‌بر باشد. درواقع اگر شما بخواهید به‌طور شخصی این کار را انجام بدهید، ممکن است به بازرسی‌های متعدد و اشکالات متعددی از ایمنی آسانسور برخورد کنید؛ که نتیجه آن، به‌طول انجامیدن زمان اخذ استاندارد آسانسور است.
اما اگر چک‌‌لیست موارد بازرسی استاندارد رعایت شده باشد و یا از مشاورین و متخصصینی کمک بگیرید که اشکالات رایج بازرسان استاندارد آسانسور را به‌خوبی می‌شناسند معمولا روال اخذ استاندارد آسانسور از 10 روز تا 30 روز، بسته به وضعیت آسانسور، به‌طول می‌انجامد.

مراحل اخذ استاندارد آسانسور چیست؟

همان‌طور که در اینفورگراف ابتدای مقاله نشان داده شده است، برای گرفتن استاندارد آسانسور منطقا مراحل زیر طی می‌شود:

• برای گرفتن استاندارد اولیه آسانسور، ابتدا باید مطمئن شد که عملیات نصب و راه‌اندازی آسانسور به‌اتمام رسیده است. همین‌طور عملیات ساخت ساختمان و برق‌کشی ساختمان نیز باید انجام شده باشد.
• صفحه اول پروانه ساختمان و کپی از پشت و رویکارت ملی را به به شرکتی که قرار است بر امورد استاندارد آسانسور شما ناظر باشد تا بتوانید گواهی استاندارد آسانسور را بگیرید ارسال می‌کنید.
• شرکت برای شما ثبت‌نام اینترنتی گواهی استاندارد آسانسور را انجام می‌دهد و یک کد رهگیری دریافت می‌کند. شرکت بازرسی‌کننده از آسانسور شما مشخص می‌شود.
• شما هزینه بازرسی را پرداخت می‌کنید و اصل فیش واریزی را به شرکت طرف قراردادتان می‌دهید.
• شرکت طرف قراردادتان، نقشه، محاسبات و فرم مهندس ناظر را به شرکت بازرس ارسال می‌کند.
• معمولی زمانی طول می‌کشد تا شرکت بازرسی تاریخ نوبت بازرسی را اعلام کند.
• بازرس آسانسور در محل شما حضور می‌یابد. نماینده شرکت قرارداد نیز حضور دارد. در صورتی که نقصی وجود نداشته باشد، بازرس سلامت آسانسور را تایید می‌کند. در صورت وجود هرگونه نقصی، شرکت طرف قرارداد شما موظف است که نواقص را برطرف کند و مجددا اقدام به درخواست بازرس آسانسور کند.
  این زمان تا تایید استاندارد آسانسور توسط بازرس شکرت بازرسی ادامه می‌یابد.
• در صورتی که آسانسور شما نو است، یا تاکنون سرویس و نگهداری نمی‌شده است، قطعا نیاز است که با شرکت، قرداد سرویس و نگهداری آسانسور ببندید؛ چرا که نبود قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور و اتکا به تعمیرات موردی آسانسور به نفع شما نیست.
• کپی برابراصل‌شدة قرارداد سرویس و نگهداری یکساله و قرارداد بیمه آسانسور به شرکت بازرسی ارسال می‌شود تا مراحل تکمیل شود.
• گواهی تائیدیه استاندارد آسانسور توسط شرکت بازرسی آماده شده و به شما تحویل داده می‌شود.

شرکت خدمات آسانسور در گرفتن استاندارد آسانسور چه نقشی دارند؟

چندین سناریو وجود دارد. ممکن است که شرکت نصاب آسانسور شما تمامی استانداردها را رعایت نکرده باشد و شما قرارداد پیگیری استاندارد آسانسور را نداشته باشید. در این صورت مجبورید شخصا برای اخذ گواهی استاندارد اقدام کنید و درخواست حضور بازرس را ثبت کنید. در این صورت ممکن است که این کار به درازا بینجامد، چرا که بازرس بارها و بارها اشکالاتی وارد می‌کند که لازم است متخصصی را برای رفع آن بیاورید.
ممکن است آسانسور شما قدیمی باشد، یعنی نصب و راه‌اندازی آن به زمانی برگردد که هنوز استانداردسازی آسانسور اجباری نبود و بدون گواهی استاندارد آسانسور اخذ پایان کار ساختمان ممکن بود.

در سناریوی دیگر ممکن است که گواهی اولیه استاندارد آسانسور را داشته باشید، اما اکنون می‌خواهید به‌طور ادورای استاندارد آسانسور را بگیرید. این خصوصا در مواردی که آسانسور در مجتمع‌های پررفت‌وآمد وجود دارد و شما مسئولیت سنگینی در قبال حفظ ساکنین دارد صادق است. توجه کنید که هزینه سرویس و نگهداری آسانسور به هزینه‌های جانی، مالی و قانونی احتمالی آن می‌ارزد.

در هرکدام از این سناریوها می‌توانید از خدمات استانداردسازی شرکت‌های معتبر استفاده کنید. این شرکت‌ها دانش کامل نسبت به استانداردسازی آسانسور دارند، ضمنا خودشان مراحل ثبت درخواست برای بازرس آسانسور و سایر روال‌ها را انجام می‌دهند.

آیا اخذ استاندارد آسانسور اجباری است؟

همان‌طور که پیش از این ذکر شد، گرفتن استاندارد اولیه آسانسور برای اخذ پایان‌کار ساختمان الزامی است.
بعد از آنکه گواهی استاندارد اولیه گرفته شد، آنچه که واقعا الزمی است قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور با شرکتی معتبر است که می‌تواند سرویسکار آسانسوری که مجاز به‌کار است را برای سرویس و تعمیر ماهانه اعزام کند.
جدایی از گواه استاندارد اولیه آسانسور و قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور، شما می‌توانید با دریافت گواهی‌نامه استاندارد ادواری آسانسور امینت آسانسور خود را محکم‌کاری کنید؛ این استاندارد برای اطمینان از داشتن سرویس و نگهداری مناسب درنظر گرفته شده است.

استاندارد آسانسور با ایمنی آسانسور چه تفاوتی دارد؟

صرف نظر از نوع آسانسور شما استاندارد دانستن آسانسور همیشه با ایمن بودن آسانسور برابر نیست. ضمنا ایمن بودن آسانسور شما نیز برایتان گواهی استاندارد آسانسور نمی‌شود! گواهی‌ای که شما محض احتیاط برای اثبات تلاش برای ایمن‌سازی آسانسورتان در صورت وقوع حوادث به آن نیاز دارید.

گاهی ممکن است که آسانسور گواهی استاندارد داشته باشد، اما واقعا به‌نظر ایمن نرسد. این شما هستید که باید در صورت هرگونه احساسی مبنی بر اینکه ایمنی آسانسور مناسب نیست، یا درصورت مشاهده هرگونه نشانه خرابی آسانسور، جهت واررسی ایمنی آسانسور اقدام کنید. بهترین رویکرد داشتن قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور است تا آسانسور همیشه ازلحاظ ایمنی تحت وارسی مرتب قرار بگیرد.

گاهی ممکن است آسانسور شما ایمن باشد اما گواهی استاندارد نداشته باشد. حتی اگر واقعا آسانسور ایمن است و حتی سرویس و نگهداری ماهانه صورت می‌گیرد، در گرفتن گواهی استاندارد بودن آسانسور تعلل نکنید؛ شما مسئول هستید و نیاز به یک گواهی دارید که نشان دهد چقدر پیگیر ایمن بودن آسانسور ساختمانتان بوده‌اید.

عواقب قانونی عدم استاندارد آسانسور متوجه چه کسی است؟

طبق ضوابط و الزامات مقررات و قوانین ملی ساختمان، درصورت وقوع هرگونه حادثه‌ای که ناشی از نبودن عقد قرارداد سرویس و نگهداری و بازرسی آسانسور و دریافت تاییدیه آسانسور در آپارتمان‌ها باشد، مدیر ساختمان و یا مالک ساختمان مسئول خواهد بود. توجه می‌کنید که این موضع شوخی‌بردار نیست، حوادث آسانسور گریبانگیر مدیران ساختمان است.

ضمناً اگر بخواهید بیمه آسانسور بگیرید، نیاز است که گواهی استاندارد اولیه آسانسور موجود باشد. مدیران ساختمان باید تمامی عواقب قانونی و خطرات جانی و مالی احتمالی را برای هیئت مدیره ساختمان و ساکنان توضیح دهد، تا آنها متقاعد شوند که بودجه‌ای برای سالم‌سازی آسانسورشان بگذارند یا اگر عمر متوسط آسانسور گذشته فکری برای بازسازی آسانسور کنند.

اشکالات رایجی که بازرسان هنگام اخذ استاندارد آسانسور وارد می‌کنند

از چاهک آسانسور گرفته تا کابین آسانسور، چاه آسانسور و تابلوی کنترل آسانسور باید طبق استانداردهایی باشند.
ریل‌های آسانسور باید در جای مناسبی از دیواره چاه قرار بگیرد و قسمت پایانی آنها به کف چاه برسد. فاصه ریل‌ها و کف چاه، آزاد بودن انتهای ریل‌ها و تمیزی و عدم وجود گرد و خاک در چاهک آسانسور از مواردی هستند که باید رعایت شوند.
سینی کابین آسانسور باید فاصله استانداردی با درب طبقه داشته باشد و سنسور اضافه‌بار حتما باید به‌دقت کار کند.
فاصله لته‌ها با یکدیگر باید استاندارد باشند. قاب وزنه باید دارای اتصالات استاندارد و فاصله درستی تا دیواره‌های آسانسور باشد. جنس دیوراه چاه نباید طوری باشد که غبار ایجاد کند. فاصله قاب وزنه تا دیواره باید به گونه‌ای باشد که اجزا با یکدیگر برخورد نداشته باشند. سیم‌کشی‌های درون چاه باید درون کانال قرار بگیرند. وزن قاب وزنه باید برابر نصف ظرفیت کابین آسانسور باشد.
موتور نباید لرزش و صدا داشته باشد و درب موتورخانه باید به تو باز شود. جنس کف موتورخانه را باید از موادی ساخت که مثل سرامیک یا کاشی لغزنده نباشند.
فاصله تابلو برق تا تابلوی فرمان باید یک‌متر باشد.
اینها فقط چندی از مواردی است که باید رعایت شوند. موارد دیگری وجود دارد که لیست کامل آن را در مقاله «چک‌لیست موارد موردنیاز برای اخذ گواهی استاندارد آسانسور» ملاحظه کنید.

آیا برای استانداردسازی آسانسور باید حتما بازسازی صورت بگیرد؟

پاسخ این سوال به وضعیت آسانسور شما بستگی دارد. اگر آسانسور شما عمر خود را کرده، اگر آسانسور شما قبل از اجباری شدن گواهی استاندارد آسانسور راه‌اندازی شده، اگر آسانسور شما در اثر استفاده نادرست ساکنین و یا عدم سرویس و نگهداری ماهانه جدا امن و قابل‌اطمینان نیست، نه‌تنها برای اخذ گواهی‌های استاندارد بلکه برای حفظ جان ساکنان خود، حتما اقدام به بازسازی آسانسور کنید.

گاهی شما ساکنینی دارید که حتی علی‌رغم سرویس و نگهداری منظم و ایمنی آسانسور بازهم از نگهداری آسانسور عیب‌جویی می‌کنند. شاید اگر کمی عمیق‌تر علت حس ناامنی این افراد را بررسی کنید، می‌بینید که این ظاهر ازقیافه‌افتاده‌ی آسانسور شما که این حس را برای کاربران آن ایجاد می‌کند. در این مورد شاید بد نیست که یک کابین آسانسور مناسب انتخاب کنید و به فکر خدمات تزئینات آسانسور باشد.

به هرتقدیر، با استانداردسازی آسانسور، بازسازی آسانسور، تزئینت آسانسور، سرویس و نگهداری و تعمیر آسانسور سعی کنید که جان و مال و روان ساکنان را ایمن نگه دارید.